صنعت سنگ؛ باید ها و ضرورتها توسعه
یک ضرب المثل قدیمی می گوید»: مرد سنگ به خانه ببرد، بهتر است تا«!… که به طور ضمنی اشاره ای به کم بهایی یا بی بهایی سنگ داشته است، اما این ضرب المثل مربوط به وقتی است که سنگ این مقدار با مقوله ارزش افزوده اقتصادی ارتباط پیدا نکرده بود، چرا که امروزه صدها هزار تن از مردان این سرزمین البته مردان کشورهای دیگر، به ویژه مردان کشور چین) در واقع سنگ به خانه می برند. یعنی از درآمد حاصل از سروکله زدن با سنگ بیابان امرار معاش می کنند به اصطلاح از روی بخت، سنگی به نشانه زدن. امروزه دستگاه های عظیم، اما دقیق و سریع برش سنگ از کوه، ماشین های سابش و برش نهایی و ماشین افزارهای رایانه ای ابزارزنی و نقش نگارساز با هزاران کارگر و مهندس متخصص معدن و صنعت و محیط زیست و غیره و همچنین صدها خبره سنگ شناس و خاک شناس ، زمین شناس و امثالهم، در کنار یک سازوکار پیچیده تجاری و سامانه های کارآمد اداری درکارند تا چرخ های سنگین یکی از بزرگترین بخش های اقتصادی کشور یعنی صنعت سنگ به درستی بچرخد تازه آن هم با حضور رقبایی بین المللی و رشد دمادم فن آوری های جنبی در تمام زمینه ها. جان مایه حیات صنعت سنگ صادرات است که با سازوکار پیچیده فوق الذکر در بازار جهانی معنا می یابد آمارها می گویند که ظرف پنج سال گذشته صادرات سنگ ۴۰۰ درصد رشد داشته است. صادرات علت اول رشد این رشته صنعتی در کشور و اولین بند مشکل این صنعت است. دست اندرکاران عقیده دارند که اگر برخی مشکلات نبود صادرات ما در این مدت به رشد ۵۰۰ درصدی نیز می رسید، اما نگاهی به وضع رقبای قدرتمند ما در صادرات سنگ خام و فرآوری شده مانند ترکیه، هند، ایتالیا و بالاخره چین بیانگر این مطلب است که ما به رغم داشتن سابقه و عنوان پیشقدمی تاریخی در این رشته هنوز ابجدخوانی می کنیم! و بازگشایی این گره، در وحله اول بر دوش نزدیک ترین سطوح تخصصی صنعت سنگ، به سنگ است. فعالان صنعت سنگ عقیده دارند که صادرات بی رویه سنگ خام با رشد بیش از ۲۰۰ درصد، بزرگترین مانع رشد کمی و کیفی بخش صادرات سنگ است.و رشد بی رویه هزینه های استحصال و تولید در این رشته مانند افزایش دستمزد کارگر و هزینه گمرکات و بهره بانکی بالا درکنار تحریم هارا نیز از عوامل مهم کندی رشد صادرات سنگ در کشور بر می شمارند. ایران به لحاظ میزان ذخایر سنگ های تزئینی و نما جزوه ۱۰کشور دارنده معادن مرغوب سنگ در جهان است. تولید سنگ تزئینی در ایران در سال های اخیر به حدود ۷ میلیون تن بلوک استخراجی رسیده است در زمینه تولید سنگ خام ایران جزو سه کشور بزرگ تولید کننده بزرگ سنگ در جهان همراه؛ چین و ایتالیا به شمار می رود، اما کل صادرات سنگ تزئینی ما حداکثر پنج درصد تولید مزبور است. علاوه بر علل ذکر شده دو عامل روشهای استخراج نا مناسب وعدم آموزش کافی کارگران این رشته موجب ناکامی این صنعت در کیفیت و لاجرم صادرات آن است . باید متذکر شد که کشورهای صاحب نام در بازار سنگ های تزیینی در استخراج از تکنولوژی بالایی بهره مند هستند . برتری فن آوری مزبور ضایعات بسیار کمتر سنگ های استخراج شده را بدنبال دارد. در کشور ما هنوز بهره برداری از معادن سنگ همراه با ضایعات فراوان و بهره وری اندکصورت می گیرد. آمار ضایعات بیش از ۵۰ درصد از این زمینه قابل تامل است. فقدان آموزش کافی در نزد کارگران این رشتهعامل محدود کننده مهمی است. البته این مشکل به طور اصولی در تمامی رشته ها گریبانگیر صنعت ماست، اگر چه در برخی رشته ها تعداد معدودی از مراکز آموزشی برای تربیت کارگر ماهر فعالیت می کنند، رشته معدن بویژه سنگ کمترین بهره را از این موضوع دارد در حالی که صنعت سنگ شاید بیش از هر حرفه دیگری نیازمند مهارت های فنی و قدرت بدنی در نزد کارگران است. نتیجه این محرومیت در افزایش ضایعات، وقوع حوادث ناشی از کار، کیفیت نازل برخی تولیدات و نهایتا بهره وری اندک در این رشته کاملا مشهود است. بخش صنایع تکمیلی در صنعت سنگ اهمیت ویژه ای دارد. تولید سنگ های تزیینی با ابعاد استاندارد و در سطح انبوه، تولید با استانداردهای خاص برای موارد ویژه، تولید فرآورده های موسوم به «آنتیک»، تولیدات ناشی از پودر سنگ و تولید سرامیک های ویژه از مواردی هستند که کمیت آن در صنعت سنگ ما به اصطلاح «لنگ» است. امر بازاریابی به درستی انجام نمی پذیرد و رشد صادرات سنگ خام موید این نکته است که صادرکنندگان در این زمینه رسالتی برای خود قائل نیستند و بیشتر به دنبال بازارهای سهل الوصول هستند تا با تلاش کمتر و البته سود کمتر کار را در زمان اندکی به نتیجه برسانند. با این همه به نظر می رسد که «صنعت سنگ»، با افزایش شمار دست اندرکاران متخصص در این رشته با آهنگ رشد شتابان در حال غلبه بر مشکلات سنتی و صنعتی خود است و دور نیست که در آینده نزدیک صنعتگران و بازرگانان هوشمند ایرانی با محو نقاط ضعف این ساز و کار و تقویت بنیه علمی ،تکنولوژیکی و اقتصادی صنعت سنگ این رشته را در مرتفع ترین جایگاه خود بنشانند.
ستونهای برافراشته ، طاقهای متعدد و پیکره های عظیم سنگی در نقاط مختلف کشور حکایت از آشنائی ایرانیان دوران باستان با نحوه بکارگیری ماهرانه سنگ در ساخت و ساز بناها و تندیس ها دارد. از سوی دیگر این امر نشان دهنده این است که ذخایر غنی و پربار انواع سنگهای تزئینی در این کشور وجود دارد. در عصر حاضر، همزمان با ارائه تعاریف جدیدی از کشف، بهره برداری، فرآوری و نوع استفاده و فروش سنگهای معدنی در جهان، فعالان این عرصه در ایران نیز با این نوع روابط در گیر شده اند و ناچارند با افزایش سرعت در فعالیتها فاصله خود را با قافله جهانی این صنعت کم کنند. بدیهی است اگر دست اندرکاران تولید، فرآوری و صدور سنگهای معدنی در ایران به جای صادرات قطعات خام وکار نشده زمینه صادرات سنگهای فراوری شده با کیفیت عالی را گسترش دهند با ایجاد ارزش افزوده و افزایش درآمد ارزی برای کشور نقش عمده ای را در ایجاد اشتغال ایفا خواهند کرد. ایران به لحاظ تنوع رنگ و جنس سنگ و ذخایر قابل توجه آن موقعیت ویژه ای نسبت به دیگر کشورها در برخی نقاط دنیا دارد. طبق آمار رسمی سال 1395 در حال حاضر ذخیره ۵/۴ میلیارد تنی انواع سنگ قواره ای در کشور شناسائی شده که حدود ۵۳ درصد آن مرمریت، ۳۵ درصد گرانیت و ۵/۱۰ درصد و حدود کمتر از یک درصد آن مرمر است.بر این اساس ذخیره مرمریت حدود ۱۶۵/۲ میلیارد تن ، گرانیت حدود ۵/۱ میلیارد تن ، تراورتن حدود ۴۵۰ میلیون تن و مرمر ۴۴ میلیون تن برآورده شده است. در سالهای اخیر استخراج از معادن شتاب گرفته و منابع جدید نیز در دست اکتشاف می باشد. بر پایه این آمار، استخراج از معادن سنگ ایران از حدود ۴ میلیون تن در ده سال گذشته به حدود ۳۴۲/۸ میلیون تن رسیده است که رقمی در حدود ۷ درصد تولید جهانی است. شرکای تجاری عمده در زمینه صادرات سنگ ایران به ترتیب چین، ایتالیا، کشورهای حوزه خلیج فارس ،عربستان، امارات متحده عربی، کویت ، قطر ، کشورهای مستقل مشترک المنافع به ویژه اکراین و آذربایجان و برخی کشورهای خاور دور و اروپایی هستند .پیرامون میزان شناخت خریداران سنگ ایران می توان گفت که خریداران چینی شناخت خاصی نسبت به معادن ایران دارند و عمدتا با انتخاب سفارش می دهند. سنگ مرمریت استان فارس در اولویت انتخاب این افراد قرار دارد. وارد کنندگان ایتالیایی هم با شناخت کامل از نوع و کیفیت سنگهای ایران، سفارش های ویژه خود را دارند. بقیه کشورها نیز بنا به سلیقه و تقاضا های متنوع و قیمت سنگ خرید می کنند که روند ثابتی مشاهده نمی شود و در موارد مختلف ، متفاوت است. ز سوی دیگر با توجه به روند رو به رشد صادرات سنگ ایران، صادرکنندگان با تجربه ایران باید اطلاعات کاملی از وضعیت بازار سنگ کشورهای هدف داشته باشند و متناسب با تغییر شرایط ، خریداران را در سطح دنیا شناسایی کنند. بازار چین، ایتالیا و حوزه خلیج فارس برای اکثر صادرکنندگان ایرانی شناخته شده است. در مورد سایر کشورها تعدد سلیقه، تنوع سنگهای سفارش شده، تغییر و جابجایی مداوم مشتریان موجب شده که روش آزمون و خطا در ارزش و حجم صادرات نوسان ایجاد کند.
در حالی که تجربه می تواند عامل مهمی در برقراری ارتباط با طرفهای تجاری باشد اما در شرایط فعلی اقتصاد بین الملل که مناسبات به شدت در حال تغییر است وجود یک پایگاه جامع و کامل اطلاع رسانی الزامی به نظر می رسد. بعنوان یک کارشناس بازار بین الملل باید گفت: ما در حال حاضر اطلاعات جسته و گریخته ای داریم که نمی توان به آنها تکیه کرد. هیچ نهادی به دنبال جمع آوری و انجام بررسی های کارشناسانه روی بازار نیست. به این ترتیب واضح است که توان خود را در صادرات از دست بدهیم . در گروه سنگهای ساختمانی حتی یک سایت اینترنتی نداریم که کالای خود را معرفی کنیم . در پی اطلاع رسانی وبازار یابی است که می توان بر سر قیمت و کیفیت با خریدار خارجی به تفاهم رسید. اگر خرید قابل توجهی انجام شود می توان سرمایه گذاری مجدد کرد و فعالیت را توسعه داد اما وقتی هیچ اطلاعی از بود یا نبود مشتری وجود ندارد چطور می توان به توسعه فعالیت ها فکر کرد. پایگاه اطلاع رسانی منظم و منسجم و فراگیر و رسمی در ایران در زمینه تولید و صدور فرآورده های سنگی وجود ندارد. به علت بودن واحدهای تولیدی در کوهستان، بیابان و شهر، برقراری ارتباط بین فعالان چندان آسان نیست . ضمن آنکه انواع تولیدات با استانداردهای متفاوت و تنوع زیاد در بازار مورد توجه اند . لذا نا معلوم بودن وضعیت مبادله سنگ در کشور ناشی از ماهیت خاص این حوزه از فعالیت های اقتصادی که خاص ایران هم نیست . در کشوری مثل ایتالیا به دلیل قدمت فعالیت های شبکه منظم اطلاع رسانی برای ارتباط واحدهای تولیدی و صادراتی وجود دارد. در ایران اطلاع رسانی محدود به ارتباطات موردی ، منقطع و پراکنده صادرکنندگان و تولیدکنندگان در داخل و گاه واردکنندگان خارجی است. تشکل های مربوطه از قبیل اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان محصولات معدنی ایران ، انجمن سنگ ایران وانجمن های استانی سنگ، اتحادیه های محلی صنفی سنگ بری ها و معدنکاران اطلاع رسانی محدودی دارند. در حال حاضر بهترین مرجع راهنما در نمایشگاههای تخصصی بین المللی است که در نقاط مختلف دنیا برگزار می شود که با توجه به پتانسیل های موجود شاهد برگزاری نمایشگاههای تخصصی بین المللی موثر و کارآمد در ایران نبوده ایم. در ضمن حضور در نمایشگاههای بین المللی خارج از کشور برای شرکت های ایرانی هزینه های سرسام آوری دارد. وقتی هیاتی متشکل از تولید کنندگان و صادرکنندگان سنگ برای معرفی سنگ ایران به یک نمایشگاه خارجی بروند با سرشکن کردن هزینه ها می توان بیشترین بازدهی را ایجاد کرد ، اما متاسفانه به خاطر نبود فرهنگ کار گروهی ، همه شرکتها به صورت انفرادی عمل می کنند، ضمن اینکه تاکنون حمایت درستی از طرف دستگاههای متولی توسعه صادرات مشاهده نکرده ایم .
آلن گِیل بزرگترین مشاور فروش و بازاریابی سنگ ساختمانی دنیا با تخصص در صنایع ساخت و ساز می باشد وی بیش از یک دهه در بخش بازاریابی و فروش سنگ فعالیت کرده است او در این مطلبی حاصل تجربیات خود را با چند توصیه در خصوص نحوه صحیح بازاریابی سنگ این گونه بیان می دارد: بازاریابی سنگ ساختمانی یکی از گلو گاه های اصلی تجارت سنگ می باشد که با اجرای صحیح آن تضمین تولید سنگ را به همراه خواهد داشت و در شرایط رکود، تولید کنندگانی موفق هستند که دارای تیم تخصصی و آموزش دیده ای در بازاریابی سنگ می باشند.
بازاریابی سنگ به سبک آلن گِیل
آلن گِیل از سال 1993 میلادی در صنعت ساخت و ساز و در بخش بازاریابی و فروش سنگ کار کرده است کارنامه فوق العاده او در همکاری با کارخانه های انگلیسی باعث شد تا او بیش از ده سال در بخش بازاریابی سنگ به خدمت رسانی مشغول باشد. حال او مدیریت شرکت بازاریابی ساخت و ساز Keystone را بر عهده دارد و متخصص بازاریابی آژانس ساخت و ساز است. این آژانس با افرادی که در زمینه ساخت و ساز فعال هستند کار کرده و در بعضی موارد تامین کننده آنها بوده و با بازاریابان تخصصی خود به آنها کمک می کند که فروش و سود ناخالص خود و شرکت های زیر مجموعه خود را افزایش دهند. آلن تعریف می کند، هفته پیش زمانی که از کنار پیاده رو در شهر لندن قدم زنان پیش می رفتم یک پوستر بر روی پنجره ساختمان جامعه های محلی توجه من را به خودش جلب کرد. تیتر پوستر به این شکل بود: ما به سرمایه گذاری در تیم بازاریاب حرفه ای خود ادامه می دهیم چون مواجهه رو در رو بهتر است. این جمله من را به این فکر انداخت که ما راه های زیادی برای ارتباط با مشتریانمان داریم. در بازاریابی سنگ سالها کانال ارتباط فروشندگان با مشتریان از طریق نامه، تماس تلفنی و یا ملاقات حضوری بوده ولی اکنون در عصر انقلاب دیجیتالی می توانیم ایمیل بزنیم، از تلگرام و شبکه های اجتماعی دیگر استفاده کنیم و چهره یکدیگر را ببینیم و تصویر نمونه های سنگ را به صورت آنلاین ارسال کنیم. حتی من پیش بینی می کنم در آینده گزینه های دیگری نیز برای انتخاب نحوه برقراری ارتباط وجود داشته باشد.
بنابراین برای موفقیت در بازاریابی سنگ اسلحه خودتان را با دقت انتخاب و مطمئن شوید که با چاقو به جنگ تفنگ نرفته باشید! آیا صحنه ای در فیلم مهاجمان کشتی گم شده را به یاد دارید؟ در آن صحنه ایندیانا جونز با تفنگ به حریفش که شمشیر داشت شلیک کرد. مرد با مهارت قابل توجه چرخید و شمشیرش را پرتاب کرد اما او شمشیر را به جنگ تفنگ آورده بود. قطعا او شکست خورد و تنها اشتباه او این بود که ایندیانا با خودش تفنگ آورده بود و او تنها اسلحه اش شمشیرش بود! در مبارزه، تفنگ شمشیر را شکست می دهد و شمشیر چاقو را. در تجارت و بازاریابی سنگ ارتباط رو در رو، تماس های تلفنی ، پیام های نوشتاری (شامل نامه، ایمیل ، پیامک و موارد مشابه )را شکست می دهد. روزانه ایمیل ها و پیامک های متعددی از بازاریابان سنگ به دست من می رسد که بسیار طولانی و دقیق تنظیم شده اند در صورتیکه خیلی بهتر بود تا با من تماس می گرفتند. من نمی گویم که از ایمیل، پیامک و یا شبکه های اجتماعی جهت بازاریابی سنگ استفاده نکنید بلکه چیزی که من می گویم این است: 1- در بازاریابی سنگ، برای هر مشتری کانال مخصوص به خودش را انتخاب کنید، یعنی روشی را برای ارتباط با وی برگزینید که رضایت بیشتری دارد و احساس راحتی بیشتری می کند اگر او برای استعلام قیمت سنگ به شما پیامک زد شما نیز در پاسخ با پیامک به وی پاسخ دهید چون با این کار او احساس راحتی بیشتری می کند و به او اجازه بدهید که از این طریق با شما ارتباط برقرارکند. اگر ارتباط ایمیلی را می پسندد؛ با ایمیل پاسخ بدهید، ولی هرگز پاسخ کسی که با شما تماس می گیرد را با پیامک ندهید. این دقیقا به معنی از دست دادن ارتباط صحیح با مشتری و یکی از مهلک ترین اشتباهات یک بازاریاب سنگ است، 2- در بازاریابی سنگ توجه داشته باشید، پیامی که قصد دارید برای مشتری خود ارسال کنید دارای جزئیات هرچه بیشتری باشد؛ در انتخاب روش ارتباطی نیز می بایست بیشتر دقت کرد، ارتباط های نوشتاری به راحتی اشتباه درک می شوند. در تماس های تلفنی شما از طرز صحبت کردن و تن صدای طرف مقابل می توانید رفتار ها و نگرش های وی را حدس بزنید. در صورتیکه در ارتباط های نوشتاری هرگز چیزی مشابه این را نخواهید دید. در ارتباط های چهره به چهره نیز شما می توانید زبان بدن و رفتار هایی غیر صحبت کردن را نیز ببینید که هرگز در تماس تلفنی معلوم نخواهند شد و به همین خاطر بود که در ابتدا به بازاریابان سنگ توصیه کردم که دفتر کار خود را ترک کنند و رو در رو به بازاریابی بپردازند.من قصد ندارم که شما را از استفاده از کانال های دیجیتالی منع کنم؛ خود من نیز روزانه از آنها استفاده می کنم. این شبکه ها به کمک ما بازاریابان آمده اند و به ما فرصت استثنایی برای جذب مشتری بیشتر را می دهند، ولی این شبکه ها بیشتر برای نگه داشتن مشتریان موجود مناسب می باشند تا جذب مشتری های جدید. مخصوصا زمانی که موفق شده باشید محموله ای از سنگ به ارزش بیست هزار یورو را به یک مشتری بفروشید و به آنها قول خدمات طولانی مدت داده باشید باحفظ ارتباط از طریق شبکه های اجتماعی به آنها احساس دلگرمی می دهید و شما را در کنار خود احساس می کنند و برای خرید های بعدی، شما اولین گزینه ای هستید که در ذهنشان تداعی می شوید.حفظ ارتباط از طریق کانالهای شبکه اجتماعی و یا تبلیغ در سایت های تخصصی که اطمینان دارید که روزانه افراد متخصص زیادی از آن بازدید می کنند، کمک شایانی جهت افزایش احتمال موفقیت شما در بازاریابی سنگ ایجاد می کند.
اگر با مشتریان معروف و به نامی سر و کار دارید که روزانه بازاریاب های متعدد سنگ به آنها مراجعه می کنند، حتی اگر موفق به فروش سنگ به آنها شده باشید بدون توجه به تکنولوژی های جدید و کانال های برقراری ارتباط دیجیتالی همچون شبکه های اجتماعی و تبلیغات در سایت های اینترنتی پر بازدید در آینده نزدیک، در بین بازاریابان متعدد دیگر فراموش خواهید شد و هیچ تضمینی برای ادامه مراوده شما با این افراد وجود نخواهد داشت. ولی باید توجه داشت که در بازاریابی سنگ تبلیغ در سایتهای تخصصی پر بازدید و شبکه های اجتماعی به تنهایی مثمرثمر نیستند و اگر با مشتریانتان رابطه نزدیک و خوبی دارید؛ با ارتباط های گاه به گاه اما رو در رود می توانیداین رابطه را قوت ببخشید که تاثیر بسیار زیادی در موفقیت بازاریابی شما دارد.
وی در جایی دیگر با استفاده از قانون مرور اهداف بازاریابی در صنعت سنگ می گوید: من در بازاریابی سنگ خیلی طرفدار این همه رسمی بودن نیستم اما خیلی از افراد آن را جدی می گیرند و آن را ول نمی کنند!
در عوض من از طرفداران پروپا قرص تعیین اهداف در بازاریابی سنگ هستم. بهتر است که بگویم اهداف هـوشمندانه (S.M.A.R.T) که به پنج بخش: خاص (Specific) ، قابل اندازی گیری (Measurable) ، حرکت فعالانه (Action-oriented) ، نگاه واقع گرایانه (Realistic) و ملزم کردن خود از لحاظ زمانی (Time-bound) تقسیم می شوند. من به بررسی اهداف بازاریابی مطابق با این آیتم ها بسیار علاقمندم
بیاییم قبل از رسیدن به آخر سال، اهداف بازاریابی و تجاری خودمان را مرور و آن ها را در صورت نیاز اصلاح کنیم. پس از الان تا اول فروردین سال آینده گاهی اوقات در خصوص این موضوع فکر کنید، آن را بالا پایین کرده و با تیم خود راجع به آن بحث و گفتگو داشته باشید. از زمانی که بررسی اهداف بازاریابی را شروع خواهید کرد با آن آشنا خواهید شد؛ با آن خوشحال خواهید بود و بیشتر وقت ها آن را اجرا خواهید کرد.
پاسخ به سوال های زیر در این مورد ضروری به نظر می رسد:
چرا باید اهداف بازاریابی را تعریف کنیم؟
تعیین اهداف جدید برای بازاریابی کسب و کار شخصی خودتان و یا برای کسب و کار یک شرکت یک بازی برد برد است. اگر به اهدافتان برسید همه به شما تبریک خواهند گفت. احسنت که به اهداف رسیدید!! اگر هم به اهداف خود نرسیدید؛ این یک بازی برد " کسب تجربه و یادگیری برنده شدن" خواهد بود. شما باید آیتم هایی که برای رسیدن به هدف درست انجام نشده اند و ضعف داشته اید را شناسایی و آنها را بهبود ببخشید تا دفعه بعد شانس شما برای موفقیت بالاتر برود و سپس دوباره تلاش کنید. در این صورت کسب و کار شما پیشرفت خواهد کرد.
هدف بازاریابی چه چیزی است؟
من به شما دو گزینه را پیشنهاد می کنم گزینه اول زمان بیشتری را از شما خواهد گرفت، اما قطعا بازده بیشتری خواهد داشت. در این گزینه سعی کنید همواره اهداف کسب و کار خودتان را آپدیت کنید. مطمئن شوید که اهداف بازاریابی شما از قاعده S.M.A.R.T برای تجارت و کسب و کارتان پیروی می کند. اگر شما یک برنامه مشخص برای کسب و کارتان ندارید و یا برای به روز کردن اهدافتان دنبال نسخه ای با زحمت کمتری هستید باید گزینه دوم را در پیش بگیرید، در این روش یک هدف بازاریابی که از لحاظ مالی قابل سنجش باشد و از قاعده S.M.A.R.T هم پیروی کند؛ را مشخص کنید. چیزهای ساده ای مثل فروش را ده درصد افزایش و یا سود ناخالص را در حدود 3 درصد افزایش دهید. یا حتی می توانید بر روی پیشرفت یک بخش یا یک خط تولید از کسب و کارتان تمرکز کنید.
چطور به اهداف بازاریابی خود برسیم؟
وقتی شما خود را برای رسیدن به یک هدف آماده کرده اید، به راحتی می توانید بفهمید که آن را چطور شروع کنید، زیرا آن را قبلا در ذهن خود انجام داده اید.
اگر برای شما مشخص کردن اهداف بازاریابی مطابق مراحل فوق مشکل است می توانید از مدل S.M.A.R.T. استفاده کنید اما حتما سه تا شش هدف را برای خود در مورد اینکه "چرا" می خواهید به آنها برسید؛ بنویسید. همچنین یک برنامه بریزید، مهم نیست که چقدر اولیه و ابتدایی باشد.
برای آخرین سخن می خواهم یک نقل قول از خلبان فرانسوی و نویسنده مشهور، آنتوان دوسنت اگزوپری برای شما داشته باشم:
"یک هدف، بدون برنامه ریزی، فقط یک آرزوست. "
دکتر صادق نخعی مسئول کمیسیون بازرگانی انجمن سنگ استان کرمان
Report