زمين شناسي عمومي استان كرمان
بطور كلي مي توان استان كرمان را از نظر واحدهاي ساختماني و گسترش حوزه هاي رسوبي در زون ايران مركزي قرار داد . همچنين اين استان از نظر واحدهاي تكتونيكي مرتبط با بلوك طبس و سلسله كوه هاي طبس ـ كرمان دانست. در اين باره مي توان چنين اضافه نمود كه :
بلوك طبس با پي سنگ پركامبرين در اينفراكامبرين و پالئوزوئيك از گسترش جانبي برخوردار است كه در سلسله كوه هاي طبس ـ كرمان پالئوزوئيك بندرت ديده مي شود در عوض رسوبات ترياس ـ لياس بسيار ضخيم و روند كلي آنها شمالي ـ جنوبي است.
اگر خواهيم حوضه رسوبي ايران مركزي را بطورخلاصه شرح دهيم مي توان گفت،دراين حوزه ضخامت بيرونزدگي سنگ هاي پره كامبرين پيشين متجاوز از ده هزار متر مي باشد كه از فرسايش سنگ هاي قديمي تر بوجود آمده است . اين مجموعه ، بر اثر كوهزائي كاتانگائي شديدا دگرگون شده و پلاتفرم ايران مركزي راتشكيل داده است كه از پره كامبرين پسين تا ترياس رسوبات قارهاي يا دريايي كم عمق روي آنرا مي پوشاند.
پي سنگ متبلور ايران مركزي و پوشش پلاتفرمي آن ، لااقل از دوران پالئوزوئيك، در امتداد گسل هاي بزرگ شكسته و باتوجه به نبود هاي چينه شناسي دربرخي ازمناطق آن،حركات قائم مداومي را متحمل گشته است كه در پيدايش آتشفشان هاي ترسير نيز بي تاثير نبوده است . از نظر چينه شناسي ، واحدهاي سنگي در پركامبرين در ايران مركزي كه مستقيما زير رسوبات فسيل دار كامبرين قرار دارند در آذربايجان ، گلپايگان ، كوههاي يزد ، كرمان و طبس بخوبي شناخته شده است.
سنگ هاي آهكي شيلي و ماسه سنگي،ليتولوژي اصلي كامبرين را تشكيل ميدهند كه ضخامت آن در ازبك كوه به 2000 متر ميرسد.بخش آهكي در كرمان حاوي فسيل تريلوبيت و مشخصه بخش پاياني كامبرين زيرين است.
پس از يك دوره نبود رسوبگذاري در كربنيفر بالائي( بجز منطقه شيرگشت ) ، پيش روي دريايي پرمين آغاز مي شود.رسوبات اين پيش روي در شمال و جنوب يزد و ناحيه كرمان روي رسوبات كربنيفر زيرين را مي پوشاند. در دوره لياس رسوبات قاره اي و دريايي كم عمق كه بيشتر از نوع كرانه اي و مردابي بوده، متشكل از شيل و ماسه سنگ مي باشد و بدليل گسترش انبوه جنگلها و گياهان، و از طرفي در اثر پسروي و پيشروي متناوب آب دريا، معادن عظيم ذغال سنگ در طبس و كرمان بوجود آمده است.
از ساير رخساره هاي مشاهده شده در اين واحد ساختماني مي توان به رخساره هاي آهكي مربوط به نواحي عميق دريا با سن نئوكومين ، رسوبات كنگلومرا،ماسه سنگ،آهك و شيلهاي اربيتولين دار با سن كرتاسه زيرين ،رسوبات مربوط به پالئوسن و فاز كوهزايي لاراميد متشكل از كنگلومرا، ماسه سنگ و رسوبات مردابي و همچنين ، بعد از فاز لاراميد كه ايران مركزي از رسوبات تخريبي پوشيده ميشود و به دنبال فاز كشش بعدي ، فاز آتشفشاني شديدي در اين زون رخ مي دهد اشاره نمود ، كه پس از اين فوران،برآمدگيها و ارتفاعات تحت فرسايش شديد قرار مي گيرد كه نتيجه آن پيدايش رسوبات پيش رونده و قاره اي اليگوسن است.
تكتونيك
از ديدگاه زمين ساخت بزرگ مقياس نيز استان كرمان داراي تنوع ساختاري زيادي است.در جنوبغرب بخشي از زون خرد شده آن و در جنوب بخشي از زون ساختاري مكران را شامل مي شود . زون سنندج – سيرجان از نواحي غرب شهر بابك تا نزديكي زون گسلي زندان در كهنوج در اين استان رخنمون داشته و رشته كوههاي آتشفشاني اروميه دختر به صورت كمربندي با امتداد شمالغربي – جنوبشرقي از نزديكي انار تا جنوب شرقي بم در آن امتداد مي يابد . پلاتفرم پالئوزوئيك – مزوزوئيك ايران مركزي بخش عمدهاي از شرق و شمال وشمالشرق اين استان را پوشش مي دهد .
Report