امروز: 1403/01/09 سروش | اینستاگرام | ایتا

نه چنان سخت، نه چنین سهل!


واقعیت این است که من با آقای دکتر طبیبیان آشنا نیستم و سعادت دیدار ایشان را هم هیچوقت نداشته ام. نقل قولی از ایشان خواندم و نقدی بر آن نقل را در فضای مجازی به اشتراک گذاشتم و پاسخ ایشان بر نوشته ی من در مدتی کوتاه نشان داد که دنیای مجازی از دنیای واقعی گردتر است!
نوشته ی من و پاسخ دکتر طبیبیان در ادامه تقدیم می شود...

برسد به دست دکتر محمد طبیبیان؛

البته اینجانب با گذراندن 8 واحد اقتصاد خرد و 8 واحد اقتصاد کلان و سه واحد توسعه ی اقتصادی و اندکی مطالعه ی آزاد در همان حوزه، در برابر انبوه مدارج تحصیلی و تالیفات متعددی که استاد طبیبیان عرضه کرده اند شاگردِ شاگردِ ایشان هم حساب نمی شوم اما از یک سو به عنوان یک دانشجو پرسش را حق خودم می دانم و از جهتی دیگر به عنوان یک شهروندِ هم سرنوشت با همه، تلطیف گفتار نقادانه ی یک استاد را اصل مسلمی می دانم که گمان می کنم رعایت آن از اصول اساسیِ استادی است.
گرچه اخیرا وقتی به کانال استاد طبیبیان سری می زنم از تندی زبان نقد و برخی گزاره های قطعی ایشان، که گاهی با شکلک های جوان پسندهم همراه می شود، شگفت زده می شوم، اما آنچه باعث شد تا این یادداشت را در هیئت یک نامه بنویسم و به دیوار دنیای مجازی بچسبانم (به این امید که شاید ایشان از کوچه ی ما هم بگذرد)، نقل قولی از استاد بود با این مضمون:
"در ادبیات علم اقتصاد، سرفصلی به نام احتکار وجود ندارد بلکه مفهوم انحصار مطرح است."
واقعا همینطور است؟! فرض که باشد! آیا اینکه علم اقتصاد به موضوع واقعا موجودی به اسم احتکار نپرداخته باشد معنایش نفی موجودیت آن مفهوم و همتا دانستن آن با انحصار است؟! انحصار را می فهمم و تعاریف آن هم برایم واضح است اما هرچه با همان کوره سواد اقتصادی سعی می کنم تا انحصار و احتکار را یکتا بدانم جورش جور در نمی آید.
اگر این دو یکی است چرا در زبان انگلیسی که قوی ترین زبان برای بیان مفاهیم اقتصادی است، monopoly (انحصار) غیر از hording (احتکار) تعریف می شود؟ و اصلا وقتی در دنیایی سرشار از لیبرالیسم اقتصادی، مثل آمریکا، قانونی در حوزه ی فراگیر فدرال با عنوان antihording (ضد احتکار) وضع می شود منظور مبارزه با یک ناهنجاری اقتصادی است یا مبارزه با این خطا در گروه دیگری طبقه بندی می شود؟
این عجیب نیست که ما در تبعیت از اقتصاد بر مبنای اصول لیبرالی آمریکا را هم جا بگذاریم؟
اخلاق و شرع و انصاف و انسانیت احتکار را تقبیح می کند چه این موضوع در سرفصل های علم اقتصاد باشد چه نباشد. لطفا ساحت علم را با توجیه احتکار در این بارش سنگ فتنه از منجنیق فلک، آلوده نکنیم...

(پاسخ دکتر طبیبیان به یادداشت بالا)
با سلام و تشكر از متن بالا، لطفا  متن زير را هم برسانيد بدست آن بزرگوار:
يكم، آنان كه مرا مى شناسند مى دانند كه در روابط شخصى و گذشت از منافع و ملاحظه روابط انسانى از حدود متعارف فرا تر مى روم و جز محبت و علاقه و ملاحظه حال ديگران شيوه اى روا نمى دارم. اما در باب مباحث اقتصادى به ياوه سرايان رحم نمى كنم و ملاحظه به خرج نمى دهم هرچند سبب دشمن تراشى مى شود. چرا كه كشور ما از محل افرادى كه به عمد يا غير عمد آشفته گويى مى كنند و به اشاعه انديشه هاى آشفته مشغول هستند طى حد اقل يك قرن اخير، و خصوصا چند دهه اخير كه از نزديك ديده ام، بسيار آسيب ديده است و مى بيند.
دوم، آنان كه مرا مى شناسند باز مى دانند كه هدف من مريد يابى نيست و از اين رويه بيزار هستم. تلاش من پيگيرى راه منطق و تا حد توان علم اقتصاد است. بنابر اين اعتقاد دارم هر انديشه را بايد به پوست كنده ترين و شفاف ترين شكل ممكن بيان كرد. متاسفم كه برخى را گران مى آيد. اما اين هم باز تاريخچه اى دارد. ما قربانيان يك فرهنگ تعارف و تكلف و رياكارى هستيم و در نتيجه سعى مى كنيم واقعيت ها را بعضا پنهان كنيم حقايق نا خوشايند را بپوشانيم و دروغ مصلحت آميز را به راست كه فتنه انگيز مى گوييم برتر بدانيم. من به خودم آموخته ام كه آنچه مى انديشم و بر مبناى مطالعه، پژوهش و تجربه است را بدون ملاحظه خوش آمد و بد آمد ديگران مطرح كنم. گيرم اگر اشتباه كنم انتظلر دارم ديگران هم به روشنى و مستدل اشتباه مرا گوشزد كنند واين يك فرا گرد ياد گيرى است.
سوم در باب احتكار. عرض من اين است كه در اقتصاد سر فصلى به نام احتكار نداريم و نيست. اين بزرگوار هم اشاره كرده اند به قانونى تحت عنوان قانون ضد احتكار. در آمريكا در سال ١٩٩٤ بيل كلينتون قانونى را تدارك ديد كه در زمان مصيبت ها و اعلام حكومت نظامى دولت فدرال بتواند ذخيره مواد خوراكى  ايالت ها و يا آحاد خصوصى را تحت كنترل بگيرد.
Within the United States, these laws take effect under martial law so as to ensure citizens may access food in the occurrence of a catastrophic event.
طبعا هر حكومتى در زمان هاى بحران هاى عظيم مانند جنگ فرا گير يا زلزله و تخريب وسيع چنين مى كند. اين امر قابل توجيه است. اما اين كه هر موقع دولتى خود كم مى آورد دست به روى مال مردم دراز كند در جايى جز برخى كشور هاى توسعه نيافته نمونه اى ندارد. در جهان امروز تاجر و توليد كننده و خرده فروش و عمده فروش بدون نگهدارى ذخاير انبار نمى توانند كار كنند. نمى توانند دائم در نگرانى باشند كه كى انبار آن ها كشف مى شود و ندانند كه اصولا ضابطه و قاعده احتكار چيست. حقيقتا دل من براى كسانى كه بدون تقصير دارايى شان به يغما مى رود مى سوزد اما بيشتر از آن نگران اثر اينگونه اقدامات بر محيط فعاليت اقتصادى هستم كه زيان آن به عموم مى رسد از جمله اين كه كالا ها از صحنه اقتصاد محو مى شود به انبار هاى مخفى متعدد و در سطوح دور تر از ديد منتقل مى شود. تجربه دوران جنگ را داريم كه پس از آن ميليارد ها دلار اجناس وارداتى پنهان شده ظاهر شد كه ديگر قابل استفاده نبود، از جمله لاستيك اتومبيل، دارو، مواد اوليه صنعتى، و قطعاتى كه ديگر ماشين هاى اصلى آنها هم از رده خارج شده بود.

به قلم سید حسین مهاجرانی


 کلیه حقوق مادی و معنوی نزد وب سایت انجمن سنگ استان کرمان محفوظ میباشد.

کلیه مقالات و مطالب سایت تحت نظر و دیدگاه شخصی نویسنده بوده و انجمن سنگ مسئولیتی در این خصوص ندارد

امروز
دیروز
این هفته
این ماه
کل بازدیدها
131
153
1663
9659
1365885
MahanEnglish